استروئید در بدنسازی | تقویت یا تخریب اندام؟! [بررسی علمی]

استروئید در بدنسازی به عنوان ترکیباتی شناخته می‌شود که با افزایش سنتز پروتئین، موجب رشد سریع عضلات و افزایش قدرت بدنی می‌شوند. این مواد معمولاً توسط ورزشکاران حرفه‌ای برای تسریع نتایج استفاده می‌گردند، اما مصرف بی‌رویه آن‌ها می‌تواند با عوارض جانبی جدی همراه باشد. آگاهی از نحوه عملکرد، مزایا و خطرات استروئیدها برای هر بدنساز ضروری و حیاتی است.

در این مقاله از جیم شاپ، مرکز تخصصی فروش محصولات رژیمی و مکمل‌های بدنسازی، به بررسی دقیق‌تر تأثیرات استروئید در بدنسازی، خطرات ناشی از استفاده نادرست و راهکارهای بهبود عملکرد بدنی بدون نیاز به داروهای مضر خواهیم پرداخت.

استروئید چیست؟

استروئیدها ترکیبات شیمیایی هستند که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کورتیکواستروئیدها (برای درمان التهابات) و استروئیدهای آنابولیک (برای افزایش حجم عضلات). در بدنسازی، منظور از استروئید معمولاً استروئیدهای آنابولیک است که مشابه هورمون تستوسترون عمل کرده و باعث افزایش رشد عضلانی، قدرت و سرعت ریکاوری می‌شوند.

Anabolic–androgenic steroids: How do they work and what are the risks?
نوع مطالعه: مرور نظام‌مند علمی در Frontiers in Endocrinology (2022)

• استروئیدها دارای اسکلت مرکزی چهارحلقه‌ای شامل سه حلقه سیکلوهگزان (A، B، C) و یک حلقه سیکلوپنتان (D) هستند، مشابه مولکول کلسترول

• تستوسترون، پایه‌ای‌ترین هورمون در این دسته، فرمول Androst‑4‑en‑17β‑ol‑3‑one دارد، با فرمول شیمیایی C₁₉H₂₈O₂

• مشتقات AAS با تغییرات ساختاری مانند استریفیکاسیون در کربن ۱۷ (C17-esterification) برای افزایش ماندگاری تزریق یا الکیل‌دار شدن در C17α برای مصرف خوراکی تولید می‌شوند

مطالعه‌ی مقاله‌ی مکمل بدنسازی برای شما پیشنهاد می‌شود.

انواع استروئید بدنسازی

استروئیدها به دو دسته آنابولیک و کورتیکواستروئید تقسیم می‌شوند. استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون برای افزایش عضلات و قدرت استفاده می‌شوند، ولی مصرف نادرست آنها مشکلات هورمونی و کبدی ایجاد می‌کند. استروئیدهای کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و درمان بیماری‌های خود ایمنی تجویز می‌شوند و عوارضی مانند افزایش وزن و کاهش تراکم استخوان دارند.

1. استروئید آنابولیک

این نوع از استروئید به‌طور گسترده‌ای در بدنسازی و ورزش‌های قدرتی استفاده می‌شوند. آن‌ها از هورمون تستوسترون مشتق شده‌اند و به افزایش حجم و قدرت عضلات کمک می‌کنند. استروئیدهای آنابولیک فرآیند سنتز پروتئین در سلول‌ها را تقویت می‌کنند و باعث افزایش توده عضلانی می‌شوند.

افراد تحت مطالعه در تحقیق “Effects of anabolic steroids on the muscle cells of strength‑trained individuals” نشان دادند که مصرف استروئیدهای آنابولیک همراه با تمرین مقاومتی هم منجر به هیپرتروفی عضلانی و هم ایجاد فیبرهای عضلانی جدید می‌شود، به‌ ویژه با افزایش تعداد میونوکلئوم‌ها در فیبرها.

مصرف نادرست و بیش از حد این مواد می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، از جمله آسیب به کبد، مشکلات قلبی، نارسایی کلیه و تغییرات هورمونی.

2. کورتیکواستروئید

این نوع استروئیدها به‌ طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و نقش مهمی در کنترل التهابات و پاسخ ایمنی دارند. داروهای کورتیکو استروئیدی نیز برای درمان التهاب‌ها، آسم، آلرژی‌ها و بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شوند. کورتیکو استروئیدها در پزشکی برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شوند.

بررسی جامع “Complications of corticosteroid therapy: a comprehensive review” نشان داد که مصرف بلندمدت کورتیکو استروئیدها می‌تواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد، از جمله ضعف عضلانی، پوکی استخوان، افزایش قند خون، اختلالات روانی و سرکوب سیستم ایمنی.

این عوارض مصرف، استروئیدها را در صورت عدم نظارت پزشکی خطرناک می‌کند پس توصیه می‌کنیم قبل از مصرف با متخصص مشورت کنید.

جایگزین استروئید در بدنسازی

مکمل‌های طبیعی جایگزین استروئید در بدنسازی شامل کراتین، که قدرت و استقامت را افزایش می‌دهد؛ BCAA، که به ریکاوری و حفظ عضلات کمک می‌کند؛ بتا آلانین، که خستگی را به تأخیر می‌اندازد؛ گلوتامین، که به ترمیم عضلات پس از تمرینات سنگین کمک می‌کند؛ L-کارنیتین، که چربی‌سوزی را تقویت می‌کند؛ و کافئین، که انرژی و تمرکز را بالا می‌برد، می‌شوند.

1. کراتین: یکی از محبوب‌ترین و مؤثرترین مکمل‌ها است که باعث افزایش قدرت و استقامت عضلات می‌شود و در طول تمرینات سنگین کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشید.
2. BCAA (اسیدهای آمینه شاخه‌دار): این مکمل‌ها شامل لوسین، ایزولوسین و والین هستند که به کاهش خستگی، افزایش ریکاوری و محافظت از عضلات در برابر تخریب کمک می‌کنند.
3. بتا آلانین: این مکمل به تأخیر انداختن خستگی عضلانی کمک می‌کند و توانایی انجام تمرینات شدیدتر و طولانی‌تر را افزایش می‌دهد.
4. گلوتامین: گلوتامین به ترمیم عضلات بعد از تمرینات سنگین کمک می‌کند و به بهبود فرآیند ریکاوری می‌پردازد، همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
5. L-کارنیتین: این مکمل به افزایش چربی‌ سوزی و انرژی بدن کمک می‌کند و می‌تواند در کنار تمرینات، به کاهش چربی بدن کمک کند.
6. کافئین: به عنوان یک محرک طبیعی، کافئین می‌تواند انرژی و تمرکز را افزایش دهد، که در هنگام تمرینات طولانی و سخت به بهبود عملکرد کمک می‌کند.

طبق تحقیق “The Effects of Creatine Supplementation Combined with Resistance Training on Regional Measures of Muscle Hypertrophy: A Systematic Review with Meta‑Analysis” ترکیب مصرف کراتین با تمرین مقاومتی منجر به افزایش قابل اندازه‌گیری در ضخامت عضلات (هیپرتروفی) در عضلات بالا و پایین بدن شد.

برای خرید کراتین اولترا پاور پگاه کلیک کنید.

فواید استروئید در بدنسازی

استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی باعث افزایش حجم عضلات با تحریک تولید پروتئین می‌شوند. این مواد قدرت و استقامت را بهبود می‌دهند و امکان انجام تمرینات شدیدتر را فراهم می‌کنند. همچنین زمان ریکاوری را کاهش می‌دهند، به این معنی که فرد سریع‌تر از آسیب‌های عضلانی بهبود می‌یابد. در نهایت، استروئیدها با تسریع فرآیند بازسازی عضلات به فرد کمک می‌کنند تا عضلاتی قوی‌تر و بزرگ‌تر بسازد.

1. افزایش حجم عضلات

استروئیدهای آنابولیک باعث افزایش تولید پروتئین در بدن می‌شوند، که این امر رشد عضلات را تسریع می‌کند. این ترکیبات به بدن کمک می‌کنند تا عضلات بیشتری بسازد و آن‌ها را به سرعت تقویت کند. در نتیجه، فرد قادر است حجم عضلانی بیشتری را نسبت به تمرینات عادی به دست آورد.

تحقیق Anabolic steroids and muscle hypertrophy توسط Wikström-Frisén et al در سال 2006 نشان داد که مصرف استروئیدهای آنابولیک به طور مستقیم باعث افزایش هیپرتروفی عضلانی می‌شود. مردان مصرف‌کننده AAS در مقایسه با گروه کنترل، افزایش قابل توجهی در حجم عضله و تعداد هسته‌های سلولی عضلات داشتند.

2. افزایش قدرت و استقامت

مصرف استروئیدها به افزایش توانایی بدنی کمک می‌کند. این مواد به عضلات کمک می‌کنند تا با فشار و تمرینات شدیدتر مقابله کنند، به طوری که ورزشکار می‌تواند عملکرد بهتری در فعالیت‌های ورزشی داشته باشد و استقامت بیشتری از خود نشان دهد.

در مطالعه مروری Anabolic steroids and athletic performance توسط Hartgens & Kuipers در سال 2004، مشخص شد که مصرف استروئیدهای آنابولیک منجر به افزایش قابل توجه در قدرت، توان و عملکرد ورزشی افراد می‌شود، به‌ویژه در تمرینات بی‌هوازی.

3. کاهش زمان ریکاوری

استروئیدها به تسریع فرایند بهبودی پس از تمرینات کمک می‌کنند. این مواد باعث کاهش آسیب‌های عضلانی و التهاب‌ها می‌شوند، بنابراین فرد می‌تواند بعد از تمرینات سخت سریع‌تر به حالت طبیعی برگردد و زمان کمتری برای ریکاوری نیاز داشته باشد.

• عنوان تحقیق: Testosterone and recovery from skeletal muscle damage
•  Herbst & Bhasin (2004)
• این تحقیق نشان داد که تستوسترون و استروئیدهای مشتق‌شده از آن می‌توانند زمان لازم برای ترمیم بافت عضله پس از تمرین را کاهش دهند. کاهش التهاب، تحریک بازسازی سلولی، و بهبود گردش خون از مکانیسم‌های مؤثر در تسریع ریکاوری هستند.

4. افزایش تولید پروتئین

استروئیدها با تحریک تولید پروتئین در عضلات، فرآیند بازسازی و تقویت بافت‌های عضلانی را تسریع می‌کنند. این باعث می‌شود عضلات به سرعت ترمیم شوند و فرد توانایی افزایش حجم و قدرت عضلانی خود را داشته باشد، خصوصاً در دوره‌های تمرینی فشرده.

• عنوان تحقیق: The effect of supraphysiologic doses of testosterone on muscle size and strength in normal menBhasin et al. (1996)

• نتایج این مطالعه نشان داد که تزریق دوز بالای تستوسترون در مردان سالم باعث افزایش سنتز پروتئین عضله، رشد توده بدون چربی و قدرت عضلانی شد. این افزایش سنتز پروتئین یکی از اصلی‌ترین مکانیسم‌های استروئید برای عضله‌ سازی است.

مطالعه‎‌ی مقاله‌ی زیر به شما پیشنهاد می‌شود:
افزایش تستوسترون

مضرات استروئید در بدنسازی

مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند عوارض جدی داشته باشد، از جمله مشکلات کبدی، بیماری‌های قلبی، و افزایش فشار خون. اختلالات هورمونی مانند کاهش تستوسترون و تغییرات قاعدگی نیز ممکن است رخ دهد. عوارض دیگر شامل اختلالات روانی، آکنه شدید، و مشکلات پوستی است. در نوجوانان، استروئیدها می‌توانند به اختلالات رشد و بلوغ زودرس منجر شوند. مصرف باید تحت نظر متخصص انجام شود تا از این عوارض جلوگیری شود.

عوارض جسمی استروئید

مصرف استروئیدها می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن وارد کند، از جمله آسیب به کبد، مشکلات قلبی‌عروقی، نارسایی کلیه، اختلالات هورمونی، آکنه و مشکلات پوستی. همچنین، استفاده طولانی‌مدت می‌تواند منجر به تغییرات فیزیکی دائمی مانند ژنیکوماستی، ریزش مو و تغییرات در بافت پوست شود. این عوارض تأکید می‌کند که استفاده از استروئیدها باید با احتیاط فراوان انجام شود.

1. آسیب به کبد: استروئیدهای خوراکی می‌توانند به کبد آسیب بزنند و باعث مشکلاتی مانند کیست‌های کبدی، تومورها و نارسایی کبدی شوند.
2. مشکلات قلبی‌عروقی: مصرف استروئیدها می‌تواند باعث افزایش فشار خون، تغییر در سطح کلسترول (افزایش LDL و کاهش HDL)، و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته شود.
3. نارسایی کلیه: استروئیدها ممکن است باعث نارسایی کلیه و مشکلات مرتبط با عملکرد کلیه شوند.
4. اختلالات هورمونی: مصرف استروئیدها می‌تواند تولید طبیعی هورمون‌های بدن را مختل کند و باعث مشکلاتی مانند کاهش تولید تستوسترون، ناباروری و کاهش اندازه بیضه‌ها در مردان شود. در زنان، مصرف استروئیدها ممکن است منجر به تغییرات مردانه‌سازی مانند افزایش موهای صورت و بدن، کاهش اندازه سینه‌ها و نامنظمی قاعدگی شود.
5. آکنه و مشکلات پوستی: استروئیدها می‌توانند باعث افزایش چربی پوست و ایجاد آکنه شدید شوند.
6. تغییرات فیزیکی دائمی: مصرف طولانی‌مدت استروئیدها ممکن است منجر به تغییرات دائمی مانند ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه‌ها در مردان)، ریزش مو و تغییرات در بافت پوست شود.

عوارض روانی

مصرف استروئیدها می‌تواند تأثیرات منفی بر وضعیت روانی فرد بگذارد. تغییرات خلق و خو، عصبانیت و پرخاشگری از عوارض رایج به نام “رویدادهای روجینگ” هستند که با مصرف استروئیدها همراه است. همچنین، قطع ناگهانی مصرف این داروها ممکن است منجر به افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب شود.

مرور سیستماتیک “Anabolic–androgenic steroids: How do they work and what are the risks?” منتشر شده در Frontiers in Endocrinology، منتشر در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی‌عروقی، سم‌زدگی کبدی، اختلالات متابولیک و کلسترول بد، آسیب کلیوی و انواع مشکلات هورمونی، پوستی و روانی شود.

استروئید مسترون در بدنسازی

مسترون یا دروستانولون، یک استروئید آنابولیک-آندروژنی است که بیشتر در دوران کات بدنسازی برای افزایش حجم عضلات خشک، کاهش چربی بدن و حفظ توده عضلانی استفاده می‌شود. این دارو با خاصیت ضد استروژنی ملایم، مانع احتباس آب می‌شود و ظاهری خشک و عضلانی به بدن می‌دهد. مسترون معمولاً توسط ورزشکاران حرفه‌ای و تحت نظارت پزشکی مصرف می‌شود تا از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود.

تحقیق “Detection and pharmacokinetics of drostanolone and its metabolites in human urine after administration” توسط Schänzer et al. (1996) منتشر شده در Journal of Chromatography B به بررسی نحوه‌ی متابولیسم و دفع مسترون در بدن پرداخته است.

مشخص شد که مسترون (Drostanolone propionate) پس از تزریق، با سرعت متوسطی جذب و متابولیزه شده و می‌تواند برای چندین روز در ادرار قابل ردیابی باشد. این ماده دارای خواص آنابولیک قوی و آندروژنیک متوسط است که آن را برای استفاده در دوره‌های کاهش چربی و حفظ توده‌ی عضلانی ایده‌آل می‌سازد.

پاکسازی استروئید در بدنسازی

اولین مرحله پاکسازی استروئید، پزشکی پس از چرخه (PCT) است که با داروهایی مانند کلومیفن یا تاموکسیفن برای بازگرداندن سطح تستوسترون طبیعی بدن انجام می‌شود. مرحله بعدی پشتیبانی از کبد و کلیه‌ها است که با مکمل‌هایی مانند سلبیمار انجام می‌شود. همچنین تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و ورزش و استراحت کافی به تسریع فرآیند پاکسازی و بهبود بدن کمک می‌کند.

1. استفاده از داروهای کمکی (PCT – Post Cycle Therapy)

پس از پایان مصرف استروئیدها، داروهایی مانند کلومیفن یا تاموکسیفن برای بازگرداندن سطح هورمون‌های طبیعی بدن ضروری هستند. این داروها به تحریک تولید تستوسترون طبیعی کمک می‌کنند و خطر کاهش شدید تستوسترون و بروز اختلالات هورمونی را کاهش می‌دهند. PCT به بازسازی عملکرد طبیعی سیستم هورمونی کمک می‌کند و فرآیند پاکسازی را تسهیل می‌سازد.

2. پشتیبانی از کبد و کلیه‌ها

استروئیدها ممکن است به کبد و کلیه‌ها آسیب بزنند. به همین دلیل استفاده از مکمل‌هایی مانند سلبیمار یا آرتیشو برای پشتیبانی از سلامت کبد و کلیه‌ها ضروری است. این مکمل‌ها به تقویت فرآیندهای دفع سموم کمک کرده و از آسیب‌های ناشی از مصرف طولانی‌مدت استروئیدها جلوگیری می‌کنند. مراقبت از ارگان‌های حیاتی بدن برای پاکسازی موثر بسیار مهم است.

3. تغذیه مناسب

رژیم غذایی سالم و متعادل در فرآیند پاکسازی استروئیدها اهمیت زیادی دارد. مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به تسریع بازسازی بدن کمک کند. غذاهایی مانند سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌های سالم باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌شوند. تغذیه صحیح در بازگشت به وضعیت طبیعی بدن پس از استروئیدها ضروری است.

4. ورزش و استراحت

ادامه تمرینات ورزشی مناسب در کنار استراحت کافی به بازسازی عضلات و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. ورزش‌های مقاومتی و کاردیو به حفظ و افزایش توان بدنی کمک می‌کنند، در حالی که استراحت کافی موجب ترمیم بافت‌ها و جلوگیری از آسیب می‌شود. این ترکیب به بهبود سریع‌تر بدن پس از مصرف استروئیدها کمک کرده و روند پاکسازی را تسریع می‌کند.

“Metabolism and excretion of anabolic steroids in doping control”
نویسندگان: Van Eenoo و Delbeke (2006)

• استروئیدهای آنابولیک تقریباً به‌ طور کامل در کبد متابولیزه می‌شوند و تبدیل به متابولیت‌هایی می‌شوند که از طریق گلوکورونی‌ دار شدن و سولفاته شدن قابل دفع هستند. برخی از این متابولیت‌های غير تغییر یافته نیز از طریق ادرار دفع می‌شوند.

قرص های استروئیدی بدنسازی

قرص‌های استروئیدی بدنسازی معمولاً شامل استروئیدهای آنابولیک مانند دیانابول و اکساندرولون هستند که برای افزایش حجم عضلات و قدرت به کار می‌روند. این داروها باعث رشد سریع عضلات می‌شوند، اما مصرف نادرست و طولانی‌مدت آنها می‌تواند مشکلاتی نظیر اختلالات هورمونی، کبدی، قلبی و روانی ایجاد کند. برای جلوگیری از عوارض جانبی، مصرف این قرص‌ها باید تحت نظارت پزشک انجام گیرد.

لیست داروهای استروئیدی بدنسازی

استروئیدهای آنابولیک مورد استفاده در بدنسازی شامل ترکیباتی مانند تستوسترون (سوستانون، انانتات)، ناندرولون (دکا دورابولین)، متاندیون (دیانابول)، استانوزولول (وینسترول)، ترنبولون (فیناپلکس)، اکسی متولون (آنادرول) و بولدنون (اکویپویز) هستند. این داروها به دو صورت تزریقی و خوراکی وجود داشته و عوارض جانبی جدی مانند مشکلات کبدی، قلبی و هورمونی دارند.

توصیه می‌کنیم قبل از هرگونه مصرف با پزشک متخصص مشورت کنید.

همچنین مطالعه مقاله‌ی دوپینگ ورزشی نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.

آمپول استروئید در بدنسازی

کم عوارض ترین استروئید

از میان استروئیدها، آناوار (Oxandrolone) یکی از کم‌عوارض‌ترین‌ها به‌حساب می‌آید، به‌ویژه در دوزهای پایین و دوره‌های کوتاه. این دارو احتباس آب کمی دارد، سمیت کبدی‌اش نسبتاً پایین است و تأثیر ملایمی بر تستوسترون طبیعی دارد. برای حفظ عضله در دوره کات و برای زنان نیز مناسب است. با این حال، همچنان ممکن است باعث ریزش مو، اختلال چربی خون و کاهش تستوسترون شود.

🔍 مطالعه:

• “The safety and effectiveness of oxandrolone on different clinical conditions: a systematic review”
  نوع مطالعه: مرور سیستماتیک شامل ۲۴ مطالعه مختلف

🔍 نتایج کلیدی:

• Oxandrolone در دوزهای پایین نتایج مثبت در افزایش توده عضلانی، حفظ عضله و کاهش وزن بدون آب‌گذاری بیش‌ازحد همراه داشته است. نسبت آنابولیک به آندروژنیک آن بالا و سمیت کبدی معمولاً کمتر از استروئیدهای مشابه است.

قیمت آمپول استروئید

جمع بندی

استروئید در بدنسازی یکی از موضوعات پربحث و مهم است که به طور گسترده‌ای برای افزایش حجم عضلات و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می‌شود. با این حال، استفاده از استروئیدها می‌تواند عوارض جانبی جدی نظیر آسیب به کبد، تغییرات هورمونی، و مشکلات قلبی به همراه داشته باشد. بسیاری از ورزشکاران به دنبال دستیابی به نتایج سریع از این داروها هستند، اما باید آگاه باشند که استفاده نادرست می‌تواند به سلامتی آسیب جدی وارد کند. بهترین راه برای دستیابی به اهداف بدنسازی، رعایت برنامه‌ریزی تمرینی صحیح، تغذیه مناسب و استراحت کافی است. برای جلوگیری از مشکلات، توصیه می‌شود که قبل از هرگونه استفاده از استروئیدها، با متخصصان پزشکی مشورت کنید.