استروئید در بدنسازی | آشنایی با انواع آن + 6 جایگزین بهتر

استروئید در بدنسازی یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات است که بسیاری از ورزشکاران به دنبال آن هستند تا عملکرد و حجم عضلانی خود را به سطح بالاتری برسانند. اما آیا مصرف این مواد می‌تواند به نتایج مطلوب منتهی شود یا تنها به بهای سلامتی فرد تمام خواهد شد؟ استروئیدهای آنابولیک، در حالی که می‌توانند تأثیرات سریع و قابل توجهی بر قدرت و عضله‌سازی داشته باشند، به همراه خود خطرات جدی مانند آسیب به کبد، تغییرات هورمونی و مشکلات قلبی را به همراه دارند. در این مقاله، به بررسی مزایا و معایب استفاده از استروئید در بدنسازی خواهیم پرداخت و شما را با خطرات و چالش‌های آن آشنا خواهیم کرد.

استروئید در بدنسازی برای چیست؟

استروئیدها ترکیبات شیمیایی هستند که به طور طبیعی در بدن موجودات زنده، از جمله انسان‌ها، تولید می‌شوند. این ترکیبات در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک بدن نقش دارند، از جمله در تنظیم متابولیسم، رشد و تکامل، و عملکرد سیستم ایمنی. استروئیدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: استروئیدهای کورتیکو (که به کنترل التهاب و سیستم ایمنی کمک می‌کنند) و استروئیدهای آنابولیک (که عمدتاً به ساخت عضلات و بافت‌های بدن کمک می‌کنند).

استروئیدهای آنابولیک به طور مصنوعی ساخته می‌شوند و معمولا برای افزایش حجم عضلات و بهبود عملکرد ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد شیمیایی ساختار مشابه تستوسترون، هورمون جنسی مردانه، دارند و می‌توانند بر رشد عضلات و بهبود قدرت تأثیر بگذارند. با این حال، استفاده از استروئیدهای آنابولیک به همراه خطراتی مانند اختلالات هورمونی، آسیب به ارگان‌ها و مشکلات قلبی همراه است.

این ترکیبات به دلیل اثرات قوی و عملکردی که در افزایش قدرت عضلات دارند، به طور گسترده در دنیای ورزش و بدنسازی استفاده می‌شوند، هرچند که مصرف آن‌ها به طور غیرقانونی و بدون نظارت پزشکی می‌تواند خطرات جدی برای سلامت فرد به همراه داشته باشد.

انواع استروئید در بدنسازی

استروئیدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: استروئیدهای آنابولیک و استروئیدهای کورتیکواستروئید. استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون و دیانابول به‌طور عمده برای افزایش حجم عضلات و قدرت استفاده می‌شوند، اما مصرف نادرست آنها می‌تواند به مشکلات هورمونی، کبدی و قلبی منجر شود. در مقابل، استروئیدهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون و هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب و درمان بیماری‌های خودایمنی تجویز می‌شوند و عوارض جانبی آنها شامل افزایش وزن و کاهش تراکم استخوان است. هر دو نوع استروئید باید تحت نظر پزشک مصرف شوند تا از عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.

1. استروئیدهای آنابولیک

این نوع از استروئیدها به‌طور گسترده‌ای در بدنسازی و ورزش‌های قدرتی استفاده می‌شوند. آن‌ها از هورمون تستوسترون مشتق شده‌اند و به افزایش حجم و قدرت عضلات کمک می‌کنند. استروئیدهای آنابولیک فرآیند سنتز پروتئین در سلول‌ها را تقویت می‌کنند و باعث افزایش توده عضلانی می‌شوند. استروئیدهای آنابولیک معمولاً توسط ورزشکاران و بدنسازان برای افزایش قدرت و حجم عضلات، بهبود عملکرد ورزشی و کاهش زمان بازیابی استفاده می‌شوند.

مصرف نادرست و بیش از حد این مواد می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، از جمله آسیب به کبد، مشکلات قلبی، نارسایی کلیه و تغییرات هورمونی.

2. کورتیکواستروئیدها

این نوع استروئیدها به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و نقش مهمی در کنترل التهابات و پاسخ ایمنی دارند. داروهای کورتیکواستروئیدی نیز برای درمان التهاب‌ها، آسم، آلرژی‌ها و بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شوند. کورتیکواستروئیدها در پزشکی برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شوند. استفاده طولانی‌مدت از این داروها نیز می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، مانند افزایش وزن، ضعف عضلانی، فشار خون بالا و افزایش خطر عفونت‌ها.

طریقه مصرف استروئید در بدنسازی

استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی معمولاً به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شوند. ورزشکاران برای افزایش حجم عضلات و قدرت از آن‌ها استفاده می‌کنند. مصرف استروئید به صورت چرخه‌ای (چند هفته مصرف و سپس قطع آن) انجام می‌شود و ممکن است با ترکیب استروئیدها (استکینگ) همراه باشد. اما این مصرف باید تحت نظارت پزشک باشد، زیرا عوارض جدی مانند مشکلات کبدی، قلبی و هورمونی را به دنبال دارد.

1. نوع مصرف (خوراکی یا تزریقی)

استروئیدهای خوراکی به صورت قرص یا کپسول مصرف می‌شوند و معمولاً جذب سریع‌تری دارند. از جمله استروئیدهای خوراکی معروف می‌توان به “دردابولین” و “اوکسی متولون” اشاره کرد. استروئیدهای تزریقی معمولاً در عضلات تزریق می‌شوند و تأثیرات آن‌ها ممکن است طولانی‌تر و شدیدتر باشد. استروئیدهای تزریقی محبوب شامل “تستوسترون انانتات” و “ناندرولون دکانوات” هستند.

2. چرخه‌ های مصرف (Cycling)

مصرف استروئیدها معمولاً به صورت چرخه‌ای انجام می‌شود. به این معنی که فرد به مدت مشخصی از استروئید استفاده می‌کند و سپس برای مدت زمانی از مصرف آن خودداری می‌کند. این روش برای کاهش خطرات و جلوگیری از تحمل بدن به این ترکیبات استفاده می‌شود. چرخه‌های کوتاه معمولاً 6 تا 12 هفته طول می‌کشد و سپس فرد برای چند هفته مصرف را قطع می‌کند. چرخه‌های طولانی‌تر ممکن است شامل مصرف استروئیدها برای مدت‌های طولانی‌تری باشند، اما به دلیل خطرات زیاد، کمتر توصیه می‌شوند.

3. پریلودینگ و پست‌ لودینگ (Preloading & Post-Cycle Therapy)

برخی از ورزشکاران قبل از شروع چرخه استروئیدها به بدن خود برخی مکمل‌ها یا داروهای خاص می‌دهند تا بدن را برای جذب استروئید آماده کنند کخ به این دوره پریلودینگ می‌گویند. پس از پایان چرخه مصرف استروئیدها، معمولاً داروهایی برای بازگشت سطح هورمون‌های طبیعی بدن به حالت اولیه (مثل “کلومیفن” یا “تاموکسیفن”) تجویز می‌شود تا خطرات عوارض جانبی کاهش یابد که به این دوره پست لودینگ می‌گویند.

4. دوز مصرف

دوز مصرف استروئیدها بستگی به نوع و هدف مصرف‌کننده دارد. ورزشکاران و بدنسازان ممکن است دوزهای مختلفی را در طول چرخه مصرف تجربه کنند. به طور معمول، شروع با دوزهای پایین و افزایش تدریجی آن در طول چرخه صورت می‌گیرد. اما استفاده از دوزهای بالا به شدت خطرناک است و می‌تواند به مشکلات جدی جسمی منجر شود.

5. ترکیب استروئیدها (Stacking)

در برخی موارد، ورزشکاران از ترکیب چند نوع استروئید مختلف (به اصطلاح “استک کردن”) برای بهره‌برداری از اثرات متنوع آن‌ها استفاده می‌کنند. این روش نیاز به دقت و تجربه بسیار بالا دارد، زیرا ترکیب استروئیدها ممکن است عوارض جانبی را افزایش دهد.

همچنین مطالعه مقاله‌ی دوپینگ ورزشی نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.

فواید استروئید در بدنسازی

استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی باعث افزایش حجم عضلات با تحریک تولید پروتئین می‌شوند. این مواد قدرت و استقامت را بهبود می‌دهند و امکان انجام تمرینات شدیدتر را فراهم می‌کنند. همچنین زمان ریکاوری را کاهش می‌دهند، به این معنی که فرد سریع‌تر از آسیب‌های عضلانی بهبود می‌یابد. در نهایت، استروئیدها با تسریع فرآیند بازسازی عضلات به فرد کمک می‌کنند تا عضلاتی قوی‌تر و بزرگ‌تر بسازد.

1. افزایش حجم عضلات

استروئیدهای آنابولیک باعث افزایش تولید پروتئین در بدن می‌شوند، که این امر رشد عضلات را تسریع می‌کند. این ترکیبات به بدن کمک می‌کنند تا عضلات بیشتری بسازد و آن‌ها را به سرعت تقویت کند. در نتیجه، فرد قادر است حجم عضلانی بیشتری را نسبت به تمرینات عادی به دست آورد.

2. افزایش قدرت و استقامت

مصرف استروئیدها به افزایش توانایی بدنی کمک می‌کند. این مواد به عضلات کمک می‌کنند تا با فشار و تمرینات شدیدتر مقابله کنند، به طوری که ورزشکار می‌تواند عملکرد بهتری در فعالیت‌های ورزشی داشته باشد و استقامت بیشتری از خود نشان دهد.

3. کاهش زمان ریکاوری

استروئیدها به تسریع فرایند بهبودی پس از تمرینات کمک می‌کنند. این مواد باعث کاهش آسیب‌های عضلانی و التهاب‌ها می‌شوند، بنابراین فرد می‌تواند بعد از تمرینات سخت سریع‌تر به حالت طبیعی برگردد و زمان کمتری برای ریکاوری نیاز داشته باشد.

4. افزایش تولید پروتئین

استروئیدها با تحریک تولید پروتئین در عضلات، فرآیند بازسازی و تقویت بافت‌های عضلانی را تسریع می‌کنند. این باعث می‌شود عضلات به سرعت ترمیم شوند و فرد توانایی افزایش حجم و قدرت عضلانی خود را داشته باشد، خصوصاً در دوره‌های تمرینی فشرده.

عوارض مصرف استروئید در بدنسازی

مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌تواند عوارض جدی داشته باشد، از جمله مشکلات کبدی، بیماری‌های قلبی، و افزایش فشار خون. اختلالات هورمونی مانند کاهش تستوسترون و تغییرات قاعدگی نیز ممکن است رخ دهد. عوارض دیگر شامل اختلالات روانی، آکنه شدید، و مشکلات پوستی است. در نوجوانان، استروئیدها می‌توانند به اختلالات رشد و بلوغ زودرس منجر شوند. مصرف باید تحت نظر متخصص انجام شود تا از این عوارض جلوگیری شود.

عوارض جسمی

1. آسیب به کبد: استروئیدهای خوراکی می‌توانند به کبد آسیب بزنند و باعث مشکلاتی مانند کیست‌های کبدی، تومورها و نارسایی کبدی شوند.
2. مشکلات قلبی‌عروقی: مصرف استروئیدها می‌تواند باعث افزایش فشار خون، تغییر در سطح کلسترول (افزایش LDL و کاهش HDL)، و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته شود.
3. نارسایی کلیه: استروئیدها ممکن است باعث نارسایی کلیه و مشکلات مرتبط با عملکرد کلیه شوند.
4. اختلالات هورمونی: مصرف استروئیدها می‌تواند تولید طبیعی هورمون‌های بدن را مختل کند و باعث مشکلاتی مانند کاهش تولید تستوسترون، ناباروری و کاهش اندازه بیضه‌ها در مردان شود. در زنان، مصرف استروئیدها ممکن است منجر به تغییرات مردانه‌سازی مانند افزایش موهای صورت و بدن، کاهش اندازه سینه‌ها و نامنظمی قاعدگی شود.
5. آکنه و مشکلات پوستی: استروئیدها می‌توانند باعث افزایش چربی پوست و ایجاد آکنه شدید شوند.
6. تغییرات فیزیکی دائمی: مصرف طولانی‌مدت استروئیدها ممکن است منجر به تغییرات دائمی مانند ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه‌ها در مردان)، ریزش مو و تغییرات در بافت پوست شود.

عوارض روانی

1. تغییرات خلق و خو: مصرف استروئیدها می‌تواند باعث تغییرات خلق و خو، تحریک‌پذیری، عصبانیت و پرخاشگری شود که به عنوان “رویدادهای روجینگ” شناخته می‌شوند.
2. افسردگی و اضطراب: قطع مصرف استروئیدها می‌تواند به افسردگی و اضطراب شدید منجر شود. همچنین، مصرف استروئیدها ممکن است باعث اختلالات خواب و مشکلات روانی دیگر شود.
3. اعتیاد: مصرف استروئیدها می‌تواند به وابستگی روانی و جسمی منجر شود، که ترک آن‌ها را دشوار می‌کند.

استروئید مسترون در بدنسازی

مسترون (Masteron) یکی از استروئیدهای آنابولیک است که در بدنسازی به‌ویژه در دوران کاهش چربی (کات) برای افزایش حجم عضلات خشک و تقویت عضلات بدون اضافه کردن وزن زیاد استفاده می‌شود. این استروئید به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند کمک به کاهش چربی بدن و حفظ عضلات در دوران کات، محبوب است. مسترون همچنین می‌تواند استقامت و توان عضلانی را افزایش دهد و اثرات کمتری بر هورمون‌های بدن نسبت به برخی استروئیدهای دیگر دارد. با این حال، مانند تمامی استروئیدها، مصرف آن باید تحت نظارت پزشکی صورت گیرد تا از عوارض جانبی جلوگیری شود.

جایگزین استروئید در بدنسازی

مکمل‌های طبیعی جایگزین استروئید در بدنسازی شامل کراتین، که قدرت و استقامت را افزایش می‌دهد؛ BCAA، که به ریکاوری و حفظ عضلات کمک می‌کند؛ بتا آلانین، که خستگی را به تأخیر می‌اندازد؛ گلوتامین، که به ترمیم عضلات پس از تمرینات سنگین کمک می‌کند؛ L-کارنیتین، که چربی‌سوزی را تقویت می‌کند؛ و کافئین، که انرژی و تمرکز را بالا می‌برد، می‌شوند. این مکمل‌ها خطرات استروئیدها را ندارند و مؤثرند.

1. کراتین: یکی از محبوب‌ترین و مؤثرترین مکمل‌ها است که باعث افزایش قدرت و استقامت عضلات می‌شود و در طول تمرینات سنگین کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشید.
2. BCAA (اسیدهای آمینه شاخه‌دار): این مکمل‌ها شامل لوسین، ایزولوسین و والین هستند که به کاهش خستگی، افزایش ریکاوری و محافظت از عضلات در برابر تخریب کمک می‌کنند.
3. بتا آلانین: این مکمل به تأخیر انداختن خستگی عضلانی کمک می‌کند و توانایی انجام تمرینات شدیدتر و طولانی‌تر را افزایش می‌دهد.
4. گلوتامین: گلوتامین به ترمیم عضلات بعد از تمرینات سنگین کمک می‌کند و به بهبود فرآیند ریکاوری می‌پردازد، همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
5. L-کارنیتین: این مکمل به افزایش چربی‌سوزی و انرژی بدن کمک می‌کند و می‌تواند در کنار تمرینات، به کاهش چربی بدن کمک کند.
6. کافئین: به عنوان یک محرک طبیعی، کافئین می‌تواند انرژی و تمرکز را افزایش دهد، که در هنگام تمرینات طولانی و سخت به بهبود عملکرد کمک می‌کند.

این مکمل‌ها می‌توانند جایگزین خوبی برای استروئیدها باشند و به نتایج مشابهی در بدنسازی بدون خطرات جانبی استروئیدها دست یابند.

مطالعه‌ی مقاله‌ی مکمل بدنسازی برای شما پیشنهاد می‌شود.

پاکسازی استروئید در بدنسازی

پاکسازی استروئید در بدنسازی شامل چند مرحله است. اولین مرحله، پزشکی پس از چرخه (PCT) است که با داروهایی مانند کلومیفن یا تاموکسیفن برای بازگرداندن سطح تستوسترون طبیعی بدن انجام می‌شود. مرحله بعدی پشتیبانی از کبد و کلیه‌ها است که با مکمل‌هایی مانند سلبیمار انجام می‌شود. همچنین تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و ورزش و استراحت کافی به تسریع فرآیند پاکسازی و بهبود بدن کمک می‌کند.

1. استفاده از داروهای کمکی (PCT – Post Cycle Therapy)

پس از پایان مصرف استروئیدها، داروهایی مانند کلومیفن یا تاموکسیفن برای بازگرداندن سطح هورمون‌های طبیعی بدن ضروری هستند. این داروها به تحریک تولید تستوسترون طبیعی کمک می‌کنند و خطر کاهش شدید تستوسترون و بروز اختلالات هورمونی را کاهش می‌دهند. PCT به بازسازی عملکرد طبیعی سیستم هورمونی کمک می‌کند و فرآیند پاکسازی را تسهیل می‌سازد.

2. پشتیبانی از کبد و کلیه‌ها

استروئیدها ممکن است به کبد و کلیه‌ها آسیب بزنند. به همین دلیل استفاده از مکمل‌هایی مانند سلبیمار یا آرتیشو برای پشتیبانی از سلامت کبد و کلیه‌ها ضروری است. این مکمل‌ها به تقویت فرآیندهای دفع سموم کمک کرده و از آسیب‌های ناشی از مصرف طولانی‌مدت استروئیدها جلوگیری می‌کنند. مراقبت از ارگان‌های حیاتی بدن برای پاکسازی موثر بسیار مهم است.

3. تغذیه مناسب

رژیم غذایی سالم و متعادل در فرآیند پاکسازی استروئیدها اهمیت زیادی دارد. مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به تسریع بازسازی بدن کمک کند. غذاهایی مانند سبزیجات، میوه‌ها و پروتئین‌های سالم باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌شوند. تغذیه صحیح در بازگشت به وضعیت طبیعی بدن پس از استروئیدها ضروری است.

4. ورزش و استراحت

ادامه تمرینات ورزشی مناسب در کنار استراحت کافی به بازسازی عضلات و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. ورزش‌های مقاومتی و کاردیو به حفظ و افزایش توان بدنی کمک می‌کنند، در حالی که استراحت کافی موجب ترمیم بافت‌ها و جلوگیری از آسیب می‌شود. این ترکیب به بهبود سریع‌تر بدن پس از مصرف استروئیدها کمک کرده و روند پاکسازی را تسریع می‌کند.

کم عوارض ترین استروئید

کم‌عوارض‌ترین استروئیدها معمولاً شامل تستوسترون انانتات، که شبیه تستوسترون طبیعی است و اثرات کمتری بر هورمون‌ها دارد، ناندرولون (Deca-Durabolin) که اثرات ملایم‌تری روی کبد و سیستم هورمونی دارد، و آنیوار (Oxandrolone) که به عنوان یک استروئید نسبتا ملایم شناخته می‌شود. اما حتی این استروئیدها نیز می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند و مصرف آن‌ها باید تحت نظارت پزشکی انجام شود.

1. تستوسترون انانتات: به دلیل شباهت بالای ساختار آن به تستوسترون طبیعی بدن، به طور نسبی اثرات جانبی کمتری ایجاد می‌کند، اما ممکن است باعث کاهش تولید طبیعی تستوسترون شود.
2. ناندرولون (Deca-Durabolin): این استروئید به دلیل کم بودن اثرات منفی بر کبد و سیستم هورمونی نسبتا ملایم‌تر است، اما همچنان می‌تواند مشکلاتی مانند اختلالات هورمونی ایجاد کند.
3. آنیوار (Oxandrolone): این استروئید به عنوان یکی از ملایم‌ترین گزینه‌ها شناخته می‌شود، زیرا اثرات آنابولیک خوبی دارد و تأثیر کمی بر روی هورمون‌های بدن می‌گذارد. به همین دلیل، اغلب برای استفاده در دوره‌های کم‌خطر انتخاب می‌شود.

با این حال، حتی استروئیدهای کم‌عوارض هم می‌توانند مشکلات جدی مانند آسیب به کبد، تغییرات هورمونی و اختلالات روانی ایجاد کنند. مصرف استروئیدها باید تحت نظارت پزشکی و با آگاهی کامل از خطرات آن باشد.

جمع بندی

در نهایت، استفاده از استروئیدهای آنابولیک در بدنسازی می‌تواند نتایج چشمگیری در افزایش حجم عضلات و قدرت بدنی به همراه داشته باشد، اما همراه با خطرات و عوارض جدی است. استروئیدهایی مانند مسترون، تستوسترون و ناندرولون می‌توانند به تقویت عضلات و کاهش چربی کمک کنند، اما مصرف آن‌ها باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود. برای جایگزینی استروئیدها، روش‌های طبیعی مانند تغذیه مناسب، مکمل‌های طبیعی و تمرینات مقاومتی می‌توانند به رشد و بهبود عملکرد بدن کمک کنند. در نهایت، رعایت روش‌های صحیح و مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از عوارض جانبی و حفظ سلامت بدن ضروری است.